انتخاب سیستماتیک لکه های حفاظتی با استفاده از روش ارزیابی سریع تنوع زیستی (مطالعه موردی: استان گلستان)

رشد شتابنده جمعیت انسانی و پیشرفت فن آوری موجب تخریب طبیعت و متعاقباً منجر به کاهش تنوع زیستی شده است. از آن جایی که بقای انسان به تنوع زیستی وابسته است، باید در مسیر حفاظت از آن ها گام های بیش تری برداشت. برای حفاظت از تنوع زیستی بهتر است به استفاده از روش های سیستماتیک برای انتخاب مناطق معرف و نمونه از کل طبیعت پرداخت. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی لکه های مناسب حفاظت در استان گلستان با استفاده از روش ارزیابی سریع تنوع زیستی بود. به این منظور از معیارهای قلمروهای محیط زیستی، تیپ پوشش گیاهی و گونه های جانوری به عنوان جانشین های تنوع زیستی استفاده شد. مدل سازی قلمروهای محیط زیستی با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره و معیارهایی شامل معیارهای اقلیمی، معیارهای سطح زمین،پدیده با ارزش زمین شناختی و مناطق حساس از نظر زمین‏ شناسی صورت گرفت. برای تهیه نقشه تیپ پوشش گیاهی از نقشه ارزش حفاظتی تیپ پوشش جنگل و مرتع استفاده شد. از نقشه مطلوبیت گونه های جانوری موجوداستفاده گردید. برای برقراری تعادل میان استفاده های انسان از طبیعت و حفاظت، لایه های فاصله از شهرها، مناطق صنعتی و جاده های اصلی، ارزش تجاری جنگل و مناطق مورد استفاده برای کشاورزی و مرتعداری به عنوان محدودیت استفاده شد. سپس، از ارزیابی چند معیاره با رویه ترکیب خطی وزن دار برای ادغام معیارها و محدودیت ها به منظور تهیه لایه مطلوبیت حفاظت استفاده گردید. برای انتخاب لکه های مناسب حفاظت، از روش شایستگی ناحیه ای سرزمین استفاده و در نهایت لکه ها با بالاترین اولویت حفاظتی انتخاب شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین مناطق تحت حفاظت موجود و لکه هایی حفاظتی منتخب با اولویت بالا به روش به کار رفته در این پژوهش، هم پوشانی خیلی کمی وجود داشت که نشان دهنده بهینه نبودن مناطق تحت حفاظت موجود به روش به کار رفته در این پژوهش بود. بنابراین، استفاده از این روش برای اصلاح مرز مناطق تحت حفاظت موجود در استان در رابطه با پراکنش گونه های جانوری و گیاهی و معرفی مکان های جدید برای حفاظت گونه ها پیشنهاد می شود.